Jak robić szkołę?
WARSZAWA W BUDOWIE 13

Każdy doświadczył obowiązku szkolnego i ma swoją odpowiedź na pytanie, jaka powinna lub nie powinna być szkoła. Zastanawiając się nad wyzwaniami dla edukacji przyszłości, wsłuchiwaliśmy się w głosy wielu środowisk: osób, które się uczą i które nauczają, tych, którzy szkoły budują i tych, którzy piszą o nich książki.

Tytułowe pytanie zadajemy w momencie wzmocnionego przez pandemię kryzysu w oświacie. Zdajemy sobie jednak sprawę, że problemy wywołane niedoborem miejsca, kadr, środków albo politycznymi napięciami zdarzały się wielokrotnie wcześniej i różnie sobie z nimi radzono. Zadaniem wystawy jest nie tylko diagnozowanie trudności, ale przede wszystkim szukanie rozwiązań i strategii naprawczych, szczególnie obecnie, czyli w czasie niestabilnej organizacji życia codziennego i rosnącej politycznej presji.
WARSZAWA W BUDOWIE z jednej strony angażuje się w komentowanie bieżących spraw, a z drugiej pozostaje nadal festiwalem poświęconym projektowaniu miasta. W ramach wystawy „Jak robić szkołę?” prezentowanej w Muzeum nad Wisłą sprawdzamy, jakie cechy powinna mieć szkoła, by jak najlepiej spełniać swoje zadania i pytamy o to, czego nowo powstające budynki mogą nauczyć się od tych zbudowanych w przeszłości. W sposób syntetyczny patrzymy na sto lat projektowania dla oświaty w Warszawie – zwłaszcza na szkoły powstałe w wyniku przedwojennej akcji budowlanej prezydenta Stefana Starzyńskiego (jako przykład zapomnianego dziedzictwa warszawskiego funkcjonalizmu) i legendarne „tysiąclatki”, czyli szkoły-pomniki Tysiąclecia państwa polskiego.

Wystawa jest wielowątkową opowieścią, która łączy podstawowe dane liczbowe dotyczące szkolnictwa, projekty architektoniczne, zdjęcia i prace artystyczne. Przygląda się napięciom między działaniami odgórnymi i oddolnymi, szuka w innych modelach nauczania możliwości ulepszenia istniejącego systemu, a wreszcie definiuje rolę Muzeum jako instytucji długofalowo wspierającej edukację w swoim programie.
Wystawa o projektowaniu szkół trafiła w swój czas. Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego opublikowało w tym roku dokument pt. Szkoła dobrze zaprojektowana. Na wystawie znajdą się opisy cech „dobrze zrobionej” szkoły, wybrane przykłady realizacji historycznych i współczesnych, przede wszystkim tych, które znalazły się w finale tegorocznej Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. Zdobywcy zeszłorocznej nagrody Grand Prix, xy studio, wyspecjalizowane w projektowaniu przestrzeni edukacyjnych, zostało zaproszone do współtworzenia wystawy.

WARSZAWA W BUDOWIE 13 to również działania inicjowane wokół festiwalu. Sanatorium dla pracownic oświaty w Szuminie, spacery architektoniczne po warszawskich szkołach czy Formy podstawowe (wystawa jako zestaw instrukcji artystycznych do odtworzenia w szkole) to propozycje projektów, które chcemy włączyć na stałe do programu instytucji. Będą one realizować jedno z podstawowych zadań muzeum, którym jest budowanie długotrwałych relacji ze środowiskiem edukacyjnym i eksperymentowanie z formą współpracy ze szkołą jako instytucją.